Odpowiednia dieta jako uzupełnienie walki z trądzikiem

Trądzik pospolity jest przewlekłą, zapalną chorobą skóry. Jego etiopatogeneza jest bardzo złożona, mają na nią wpływ m.in. takie czynniki jak: źle dobrana pielęgnacja skóry, niektóre substancje lecznicze, hormony, predyspozycje genetyczne, rozwój bakterii Propionibacterium acnes, rogowacenie skóry, nadmierne wydzielanie łoju oraz wiele innych.

Zdania na temat wpływu odżywiania na rozwój trądziku pospolitego są podzielone, niemniej jednak w wielu przeprowadzonych badaniach wykazano istotną zależność pomiędzy nimi. Nie oznacza to, że w 100%  można być pewnym, że dieta wpływa na rozwój trądziku. Należy jednak obserwować swoją skórę poddanej odpowiedniej diecie i jeśli zauważy się poprawę to warto pewnych pokarmów unikać. Sam Hipokrates wspominał „Niech jedzenie będzie Waszym lekarstwem a medycyna Waszym pokarmem”, wierzył on że organizm ma zdolność samoleczenia.

Dieta osoby która zmaga się z trądzikiem pospolitym powinna być prawidłowo zbilansowana, bogata w witaminy, minerały oraz wykluczać pewne produkty, które mogą wzmagać powstawanie zmian zapalnych na skórze. Zaczynając od podstawowych składników odżywczych – tłuszcze, zbudowane są z estrów glicerolu i kwasów tłuszczowych. Pełnią funkcje budulcowe oraz magazynują energię. Ze względu na ich rolę dzielimy je na nasycone kwasy tłuszczowe oraz kwasy tłuszczowe typu trans, które wpływają negatywnie na organizm a także jednonienasycone kwasy tłuszczowe i niezbędne nienasycone kwasy tłuszczowe, które wpływają korzystnie na zdrowie [1]. Dzięki obecności nienasyconych kwasów tłuszczowych w diecie pobudzana jest produkcja ceramidów, które mają zdolność zatrzymywania wody w skórze i nadawania jej elastyczności, na uwagę zasługuje tutaj kwas linolenowy. Bardzo ważny w przebiegu trądziku jest fakt, że mają one zdolność obniżania stanu zapalnego i alergicznego. Zmniejszają również ostrość przebiegu procesów bakteryjnych. Badania dowodzą, że spożywanie oleju rybiego pozwala hamować wydzielanie cytokin odpowiedzialnych za wytwarzanie stanów zapalnych na skórze. W badanej grupie osób po dwóch miesiącach suplementacji 250 mg EPA, 3,75 mg glukonianu cynku, 50 µg selenu, 50 µg chromu i 50 mg ekstraktu z zielonej herbaty potwierdzono redukcję zmian zapalnych [2,3]. Zatem u osób, które zmagają się z trądzikiem warto aby nie zabrakło w codziennej diecie m.in. tłustych ryb, oleju rzepakowego, lnianego, oliwy z oliwek, orzechów, awokado oraz oliwek.

Kolejną ważną grupą składników odżywczych, które mogą mieć wpływ na trądzik, są węglowodany, czyli podstawowe składniki odżywcze. Dzieli się je na monosacharydy, oligosacharydy oraz polisacharydy [4]. Węglowodany nieprzyswajalne zawarte są w błonniku pokarmowym. Błonnik jest to wielocukier odporny na działanie enzymów trawiennych. Bogatym źródłem węglowodanów są produkty roślinne. Najwięcej błonnika znajduje się w roślinach strączkowych i ziemniakach oraz w produktach zbożowych, głównie w otrębach [1]. Niedobór błonnika w diecie jest przyczyną zaparć. Konsekwencją tego schorzenia może być m.in. przetłuszczanie się skóry oraz nasilenie występowania trądziku pospolitego i trądziku różowatego. Kolejną kwestią są produkty o wysokim indeksie glikemicznym. Badania Smitha i wsp. dowiodły, że dieta o niskim indeksie glikemicznym może przyczynić się do zmniejszenia rozwoju zmian zapalnych na skórze. Ma to związek z hiperglikemią i hiperinsulinemią, ponieważ jak twierdzą naukowcy insulina może mieć związek z ilością wytwarzanego sebum na skórze. Wysoki poziom insuliny prowadzi do zwiększenia insulinopodobnego czynnika wzrostu. Skutkuje to rozrostem sebocytów oraz zwiększoną produkcją łoju. Długotrwałe podniesienie insuliny we krwi dodatkowo wpływa na podniesienie poziomu androgenów. Obniżenie masy ciała zwiększa wrażliwość na insulinę czyli zmniejszona zostaje produkcja androgenów, które mają wpływ na rozwój trądziku. Dodatkowo dieta o niskim IG obniża wzrost komórek skóry co prowadzi do mniejszego zatykania się mieszków włosowych i powstawania zaskórników. Ograniczona zostaje produkcja sebum i rozwój bakterii p.acnes. W wyniku przeprowadzonych badań pierwsze efekty zaobserwowano w poprawie skóry trądzikowej po 10 tygodniach stosowania diety o niskim indeksie glikemicznym. Nie bez znaczenia jest również wyeliminowanie słodyczy z diety. Block i wsp. przeprowadzili badania w których grupa osób po tygodniu przyjmowania ok. 340 g czekolady dziennie zauważyła istotny wzrost liczby zmian zapalnych na swojej skórze [2]. Produkty mleczne charakteryzują się również wysokim indeksem glikemicznym, oprócz tego zawierają dużą ilość hormonów oraz czynnik wzrostu IGF-1, które mogą się przyczyniać do pogorszenia stanu skóry poprzez wpływ na rozrost sebocytów [5,6].

Kolejną ważną grupą są składniki mineralne. Muszą być dostarczane z zewnątrz wraz z pokarmem, ze względu na to, że organizm nie jest w stanie sam ich wytworzyć. W przypadku trądziku na uwagę zasługuje cynk, który należy do mikroskładników, czyli pierwiastków, na których zapotrzebowanie wynosi mniej niż 100mg/dobę [7,8]. Wpływa m.in. na dzielenie się komórek np. komórki warstwy podstawnej naskórka. Dodatkowo cynk wchodzi w skład melanoproteinazy macierzy pozakomórkowej (z ang. matrix metalloproteinases – MMP), która wpływa na rozkład białek istoty międzykomórkowej. Proces ten jest odpowiedzialny za zdolności regeneracyjne, gojenie się ran i przebudowę skóry. Umożliwia to zachowanie odpowiedniej struktury tkanki łącznej. Cynk wspomaga system immunologiczny. Bierze udział w metabolizmie insuliny. Wspomaga prawidłowe funkcjonowanie wątroby i nerek, co ma znaczenie w procesie detoksykacji organizmu [9]. Cynk znajdziemy m.in. w takich produktach jak pestki dyni, orzechy nerkowca, słonecznik, otręby pszenne, olej lniany, wątroba, żółka jaj, pomidory, kapusta, brokuł, sałata, warzywa strączkowe czy kakao.

Dodatkowo podczas regeneracji skóry trądzikowej na uwagę zasługuje β-karoten. Należy do związku silnie zwalczającego wolne rodniki tlenowe. Należy zwrócić uwagę na fakt, iż dzięki swoim właściwościom gromadzenia się w skórze, dobrze sprawdza się jako ochrona przeciwsłoneczna. W przypadku zanieczyszczeń środowiska, witamina ta utrudnia wnikanie szkodliwym substancjom w głąb skóry. Znajdziemy go m.in. w marchwi, pomidorach, papryce czerwonej, mango, brokułach, słodkich ziemniakach, jarmużu, szpinaku, sałacie czy w śliwkach.

Należy również pamiętać o odpowiednim nawodnieniu organizmu. Oprócz tego, że woda działa oczyszczająco, usuwa toksyny i zbędne produkty przemiany materii z organizmu, ma za zadanie również przenosić składniki odżywcze do komórek. Prawidłowe nawodnienie organizmu latem powinno wynosić 2-2,5 l wody dziennie.

            Podsumowując,

warto spożywać:

– dużą ilość warzyw i owoców

– dużą ilość ryb i owoców morza

– produkty, które zawierają dużą ilość cynku i prowitaminy A (beta karotenu)

– błonnik

– produkty o niskim indeksie glikemicznym

oraz warto z diety wyeliminować:

– słodycze

– węglowodany proste

– ograniczyć produkty mleczne

Biorąc pod uwagę ilość badań, która została przeprowadzona na osobach chętnych, możemy przypuszczać, że dieta ma wpływ na rozwój trądziku u ludzi. Aby wspomóc skórę w walce z chorobą warto jest zwrócić uwagę na produkty, które poprawią jej funkcjonowanie. Piękna skóra jest wizytówka każdej osoby i tylko holistyczne podejście do zdrowia sprawi, że będzie można się nim cieszyć przez długie lata.

Bezpieczna Kosmetologia,

Suchy Las, Poznań.

[1] 29. Gałuszka G., Kosmetologia w życiu człowieka, WSEiP, Kielce 2013.

[2] Dawidziak J., Balcerkiewicz M., Dieta jako uzupełnienie leczenia trądziku pospolitego, Farmacja współczesna, 2016 (9) 67-72.

[3] Rubin MG., Kim K., Logan AC., Acne vulgaris, mental health and omega-3 fatty acids: a report of case, Lipids and Health in disease [serial online] 2008 [cited 2015 Nov 25] 7; (36). http://www.lipidworld.com/content/ 7/1/36.

[4] Augustyniak A., Skrzydlewska E., Zdolności antyoksydacyjne w starzejącym się organizmie, Postępy Hig Med. Dosw (online), 2004; 58, 194-201.

[5] The Johnson & Johnson Skin Research Center, The realthionship of diet and acne, Dermato-Endocrinology 1;5, 262-267; September/ October 2009.

[6] Piejko L., Milk, milk protein and acne, Polish Journal of Cosmetology 2018; 21 (1): 45-48.

[7]. GapysB., Raszeja-Specht A., Bielarczyk H., Rola cynku w procesach fizjologicznych i patologicznych organizmu, Diagnostyka Laboratoryjna 2014; 50 (1) 47.

[8]. Ziemlański Ś., Normy żywienia człowieka, Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa 2001.

[9]. 70. Jurkowska S., Substancje czynne wykorzystywane w kosmetykach, Ekoprzem, Dąbrowa Górnicza 2005.